Zgaga

Zgaga to piekący ból za lub tuż poniżej mostka, mający zazwyczaj swoje źródło w przełyku. Ból powstaje w klatce piersiowej, a następnie rozprzestrzenia się do szyi i gardła.

Praktycznie każdy z nas ma czasem zgagę. Jeżeli często dokucza Ci zgaga, możesz cierpieć na chorobę refluksową przełyku (GERD).

Przyczyny zgagi

Zazwyczaj kiedy jedzenie lub picie dostaje się do żołądka, grupa mięśni znajdująca się na końcu przełyku, nazywana dolnym zwieraczem przełyku, zamyka się. Jeżeli jednak nie zamyka się wystarczająco mocno, treść żołądka może cofać się (odpływać) z powrotem do przełyku. Ten częściowo przetrawiony pokarm może podrażnić przełyk, powodując tym samym zgagę oraz inne dolegliwości.

Ryzyko wystąpienia zgagi jest znacznie większe jeśli cierpisz na przepuklinę rozworu przełykowego, czyli przemieszczenie części żołądka do klatki piersiowej. Osłabia to dolny zwieracz przełyku, a tym samym ułatwia cofanie się kwasu z żołądka do przełyku.

Ciąża oraz niektóre leki mogą przyczynić się do powstania zgagi lub nasilić jej objawy. Leki, substancje nasilające zgagę:

• Substancje przeciwcholinergiczne (stosowane np. w chorobie morskiej)
• Leki obniżające ciśnienie lub przyjmowane przy chorobie serca
• Leki blokujące kanał wapniowy
• Dopamina w chorobie Parkinsona
• Progestagen przy nieprawidłowej menstruacji czy antykoncepcji
• Leki uspokajające przy bezsenności lub lękach.
• Teofilina (na astmę i choroby płuc)
• Trójcykliczne leki przeciwdepresyjne

W razie jakichkolwiek podejrzeń, że któryś z Twoich leków może być przyczyną zgagi skontaktuj się z lekarzem. Nigdy nie wprowadzaj żadnych zmian w stosowaniu leków bez konsultacji z lekarzem.

Jak możesz sobie pomóc sam?

Nie wolno lekceważyć zgagi, szczególnie jeśli często Ci dokucza. Z czasem refluks może uszkodzić śluzówkę przełyku i spowodować poważne problemy zdrowotne. Dobra wiadomość jest taka, że zmiana niektórych przyzwyczajeń może zapobiec zgadze oraz innym objawom GERD. Poniższe rady pomogą Ci ich uniknąć. Jeśli okażą się nieskuteczne, skontaktuj się z lekarzem.

Po pierwsze unikaj jedzenia i picia, które mogą wywołać refluks, czyli:

• Alkoholu
• Kofeiny
• Napojów gazowanych
• Czekolady
• Owoców cytrusowych i soków
• Mięty pieprzowej i zielonej
• Ostrych i tłustych potraw, pełnotłustych przetworów mlecznych
• Pomidorów oraz sosów pomidorowych

Następnie postaraj się zmienić nawyki żywieniowe:

• Zaraz po posiłku staraj się nie schylać ani nie ćwiczyć.
• Nie jedz ani nie kładź się na 3 – 4 godziny przed pójściem spać. Leżenie z pełnym żołądkiem powoduje mocniejszy nacisk treści żołądka na dolny zwieracz przełyku.
• Jedz mniejsze posiłki.

Inne zmiany, które warto wprowadzić w swoim życiu:

• Unikaj przyciasnych pasków i dobrze dopasowanych w talii ubrań, które ściskają żołądek, ponieważ mogą spowodować refluks.
• Pozbądź się nadwagi. Nadmiar tłuszczu zwiększa nacisk na żołądek, a tym samym wypycha zawartość żołądka wprost do przełyku. W niektórych przypadkach objawy GERD znikają po tym jak osoba z nadwagą zgubi 4 -7 kilo.
• Śpij z głową uniesioną o około 15 cm. Spanie z głową powyżej żołądka zapobiega cofaniu się przetrawionego pokarmu do przełyku. Pod nogi łóżka podłóż książki, , klocki lub inne twarde przedmioty bądź użyj poduszki ortopedycznej pod materac. Spanie na kilku poduszkach NIE jest najlepszym rozwiązaniem ponieważ podczas snu możesz się z nich zsunąć.
• Rzuć palenie. Substancje chemiczne znajdujące się w papierosach osłabiają dolny zwieracz przełyku.
• Unikaj sytuacji stresowych. Wypróbuj jogę, tai chi lub medytację.

Jeżeli mimo to nie poczujesz ulgi, wypróbuj lekarstwa bez recepty:

• Środki zobojętniające, jak np. Maalox czy Manti, które pomogą zneutralizować kwas żołądkowy.
• H2 blokery jak Gastranin Zdrovit, Ranitin i Zantac hamują wytwarzanie kwasu żołądkowego.
• Inhibitory pompy protonowej, takie jak Ortanol Max zatrzymują prawie całkowicie produkcję kwasu.

Kiedy skontaktować się z Lekarzem?

Natychmiastowa pomoc medyczna jest konieczna, gdy:

• Wymiotujesz krwią lub treścią przypominającą fusy po kawie
• Stolce są ciemne (jak smoła) lub rdzawoczerwone.
• Odczuwasz piekąc ból oraz ucisk w klatce piersiowej. Czasami zawał serca przypomina w swych objawach zgagę.

Skonsultuj się z lekarzem, gdy:

• Często dokucza Ci zgaga lub nie ustępuje nawet po kilku tygodniach leczenia.
• Zauważysz niekontrolowany spadek wagi.
• Masz trudności z połykaniem (uczucie zablokowanego jedzenia w przełyku).
• Kaszel lub świsty oddechowe nie mijają.
• W trakcie zażywania H2 blokerów czujesz się jeszcze gorzej.
• Podejrzewasz, że jeden z leków, które przyjmujesz powoduje zgagę. Nigdy nie wprowadzaj żadnych zmian w stosowaniu leków bez uprzedniej rozmowy z lekarzem.

Przebieg wizyty u lekarza

Zgagę zwykle łatwo jest zdiagnozować na podstawie samego opisu symptomów. Czasami można jednak ją pomylić z inną chorobą żołądka – dyspepsją. Jeżeli diagnoza nie może zostać jednoznacznie stwierdzona, prawdopodobnie zostaniesz odesłany do gastroenterologa w celu wykonania dodatkowych badań.

Najpierw lekarz zbada Cię i zada kilka pytań dotyczących zgagi np.:

• Kiedy pojawiła się po raz pierwszy?
• Jak długo trwa atak zgagi?
• Czy zgaga pojawiła się tylko raz?
• Co zazwyczaj jesz? Zanim poczułeś zgagę, jadłeś coś ostrego lub tłustego?
• Pijesz często alkohol, kawę lub inne napoje zawierające kofeinę? Palisz?
• Nosisz ubrania ciasno opinające w obrębie klatki piersiowej lub brzucha?
• Odczuwasz ból w klatce piersiowej, w szczęce, w rękach lub gdzie indziej?
• Jakie zażywasz leki?
• Wymiotujesz krwią lub czarną treścią?
• Pojawiło się krwawienie z odbytu?
• Czy Twoje stolce są czarne, smoliste?
• Czy zgaga występuje wraz z innymi objawami?

Prawdopodobnie zostaną przeprowadzone następujące badania:

• Badanie motoryki przełyku pozwalające zmierzyć napięcie dolnego zwieracza przełyku.
• Panendoskopia (endoskopia górnego odcinka przewodu pokarmowego) obrazująca wnętrze przełyku i żołądka.
• Seriogram górnego odcinka przewodu pokarmowego

Jeśli nie udało się poprawić stanu zdrowia domowymi sposobami, lekarz może przepisać Ci lekarstwa na zmniejszenie ilości produkowanego kwasu. Takie leki są znacznie silniejsze od tych bez recepty. Jakakolwiek oznaka krwawienia wymaga wykonania dodatkowych badań oraz leczenia.

Inne nazwy choroby
Pyrosis; Ból w klatce piersiowej z przyczyn nie-kardiologicznych